فالنامۀ شاه‌طهماسبی

فالنامه ها مجموعه ای از نوشتارها خواه به نظم یا به نثر یا عناصر بصری هستند که، از محتوای آنها یا بر اساس تاویل آن محتوا، فردی که فال گرفته است بر خوب و بد بودن یا مبارکی و نحوست نیت خویش آگاهی می یابد. فالنامه حاضر، جدای از اهمیت خود در بستر سنت فالنامه سازی و فالگیری، به لحاظ ارتباط تنگاتنگ با فرهنگ عامه بسیار قابل توجه است. به ویژه آنکه نسخه موجود یکی از سه فالنامه ای است که از این دوره باقی مانده و به احتمال قریب به یقین به دستور شاه طهماسب صفوی و به دست هنرمندان دربار وی در کارگاه سلطنتی ساخته شده و تاریخ کتابت و تصویرگری آن احتمالا به اواسط تا اواخر قرن دهم هجری می رسد. این فالنامه را می توان یگانه نمونه از فالنامه های مصور دانست که به صورت کامل در دسترس بوده (در کتابخانه در سدن) و به چاپ رسیده است. این موضوع اهمیت بسیار زیادی دارد، چرا که فالنامه های مصور به دلیل وجود نگاره های متعدد بسیار قیمتی اند و در موزه ها و مجموعه های مختلف پراکنده اند و از طرف دیگر معمولا هر برگ از این فالنامه ها به دلیل داشتن نگاره مجزا از کل کتاب جدا شده و دسترسی به یک فالنامه کامل را بسیار سخت کرده است. متن این فالنامه در قیاس با دو فالنامه فارسی باقیمانده از این دوره بسیار قوی تر و قابل تامل تر است. اهمیت این فالنامه از آن جهت است که می تواند نقطه آغازین برای تحقیقات دیگر در باب فالنامه مصور باشد.