گفتمان های فرهنگی و جریان های هنری ایران: کندوکاوی در جامعه شناسی نقاشی ایران معاصر

معرفی کتاب گفتمان های فرهنگی و جریان های هنری ایران اثر محمدرضا مریدی 

این کتاب به تحلیل تحولات گفتمانی در جامعه ایران با توجه به شرایط سیاسی موجود می‌پردازد و نقش قدرت را در ایجاد جریان‌های هنری و مقاومت بررسی می‌کند. نویسنده با دیدگاهی تاریخی و ساختاری، هنر ایران را مورد ارزیابی قرار داده و تأثیر سیاست‌های فرهنگی و اجتماعی را بر شکل‌گیری سبک‌های مختلف و محتوای آنها بررسی می‌نماید. او توجه ویژه‌ای به شرایط تولید آثار هنری دارد. نقاشی به عنوان یکی از شاخه‌های هنر است که نویسنده در این کتاب به آن پرداخته است.

در بخشی از این اثر آمده است که ایدئولوژی یکی از ابزارهای لازم برای تثبیت قدرت است که روابط قدرت را فراگیر و غالب می‌سازد و ارزش‌های گروه‌های ذینفع را طبیعی و مشروع جلوه می‌دهد. دولت به عنوان بارزترین نمایشگر قدرت برتر، از سیاست‌های فرهنگی و هنری جهت بازتولید خود استفاده می‌کند و بدین وسیله رسانه‌ها، جوایز، جشنواره‌ها و نهادهای فرهنگی را تحت تأثیر قرار می‌دهد. از نگاه مارکسیست‌های ساختارگرا، افراد در برابر ایدئولوژی‌های دولتی منفعل و تابع هستند و عملاً ساخته‌های ایدئولوژیک محسوب می‌شوند. آلتوسر «آپاراتوس» را تجلی مادی ایدئولوژی دولت می‌داند و بر این باور است که دستگاه ایدئولوژیک دولت، سازمان قدرتمندی را تشکیل می‌دهد که بخش‌های مختلف آن تحت فرمان یک سیاست مبارزه طبقاتی سازمان‌یافته توسط طبقات مسلط در اختیار قدرت دولت قرار دارند.