مبانی موسیقی

مبانی موسیقی

مبانی موسیقی از سه عنصر اصلی تشکیل شده است: ملودی که دنباله‌ای از نت‌ها را به عنوان خط اصلی آهنگ شکل می‌دهد، هارمونی که ترکیب همزمان نت‌ها یا آکوردها را برای ایجاد عمق و احساس به کار می‌گیرد، و ریتم که الگوی زمانی نت‌ها و سکوت‌ها را تعیین می‌کند.

نت

در سیستم موسیقی غربی، دوازده نت اصلی وجود دارد: دو، دو دیز یا ر بمل، ر، ر دیز یا می بمل، می، فا، فا دیز یا سل بمل، سل، سل دیز یا لا بمل، لا، لا دیز یا سی بمل، و سی. هر نت با نت دیگر فاصله‌ای به نام اینتروال دارد، مثلاً کوینت درست هفت نیم‌پرده فاصله است. گام مجموعه‌ای از نت‌ها با الگوی خاص است؛ گام ماژور شاد و روشن به نظر می‌رسد مانند دو ماژور که شامل نت‌های دو، ر، می، فا، سل، لا و سی می‌شود، در حالی که گام مینور غمگین‌تر است مانند لا مینور با نت‌های لا، سی، دو، ر، می، فا و سل. آکورد حداقل از سه نت همزمان ساخته می‌شود، مثلاً آکورد ماژور دو شامل نت‌های دو، می و سل است و آکورد مینور لا شامل لا، دو و می.

ریتم

ریتم زمان‌بندی نت‌ها و سکوت‌ها را مشخص می‌کند و بر پایه ضرب یا پالس منظم بنا شده است. میزان گروه‌بندی این ضربان‌ها را نشان می‌دهد، مثلاً میزان چهارچهارم که چهار ضرب در هر میزان دارد و در موسیقی پاپ رایج است، یا میزان سه‌چهارم که حس والس می‌دهد، و میزان شش‌هشتم که در موسیقی سنتی ایرانی و لاتین کاربرد دارد. نت‌ها بر اساس طول زمانی تقسیم می‌شوند: نت گرد چهار ضرب، سفید دو ضرب، سیاه یک ضرب، چنگ نیم ضرب و دولاچنگ یک‌چهارم ضرب طول می‌کشد. سینکوپ زمانی رخ می‌دهد که تأکید روی ضرب‌های ضعیف قرار گیرد و حس رگی یا فانک ایجاد کند. تمپو سرعت موسیقی را با واحد بی‌پی‌ام یا ضرب در دقیقه اندازه می‌گیرد، مثلاً لارگو بین چهل تا شصت بی‌پی‌ام آهسته است و آلگرو بین صد و بیست تا صد و شصت و هشت بی‌پی‌ام سریع.

آواز

آواز با ارتعاش تارهای صوتی در حنجره صدا تولید می‌کند و فرکانس این ارتعاش زیر و بمی را تعیین می‌کند. رجیسترهای صوتی شامل صدای چست که پر و قوی و شبیه گفتار عادی است، صدای هد که نازک و سبک و در فالستو ظاهر می‌شود، و صدای میکس که ترکیبی از هر دو و در آواز پاپ رایج است. تنفس دیافراگمی از شکم انجام می‌شود نه سینه، رزونانس صدا را در سینوس‌ها، دهان و سینه تقویت می‌کند، ویبراتو نوسان ملایم در زیر و بمی است و فالستو با تارهای صوتی نازک صدای بالا تولید می‌کند. در موسیقی کلاسیک، انواع صدا شامل سوپرانو، متزو، آلتو برای زنان و تنور، باریتون و باس برای مردان است.

صوت‌شناسی

صوت‌شناسی علم مطالعه صدا به عنوان موج مکانیکی است. صدا سه ویژگی اصلی دارد: فرکانس که تعداد ارتعاش در ثانیه و زیر و بمی را تعیین می‌کند و واحد آن هرتز است، دامنه که شدت موج و بلندی صدا را مشخص می‌کند و با دسی‌بل اندازه‌گیری می‌شود، و تیمبر که کیفیت صدا را می‌سازد و باعث تفاوت ویولن با فلوت می‌شود. موج صوتی طولی است و در هوا با سرعت حدود سیصد و چهل و سه متر بر ثانیه حرکت می‌کند. هر نت شامل فرکانس پایه و هارمونیک‌های مضرب آن است و رزونانس فرکانس‌های خاص را در ساز یا فضا تقویت می‌کند.

نت‌نویسی

نت‌نویسی روی خطوط حامل پنج‌خطی با کلید سل یا فا، دینامیک که شدت صدا را از پیانیسیمو تا فورتیسیمو نشان می‌دهد.

آرتیکولاسیون

آرتیکولاسیون که نحوه اجرا را مانند لگاتو متصل یا استاکاتو جدا مشخص می‌کند.

فرم

فرم موسیقی مانند ساختار ورس-کورس یا فرم سونات، و میکس و مسترینگ که بلندی، پن و اکولایزر را در استودیو تنظیم می‌کند. در موسیقی ایرانی، دستگاه‌هایی مانند شور و همایون، ردیف و گوشه‌ها، و آواز بر پایه این مبانی بنا شده‌اند. برای یادگیری، نت‌خوانی و نواختن پیانو یا گیتار را شروع کنید، از نرم‌افزارهایی مانند میوزاسکور یا گاراژبند استفاده کنید و به آثار متنوع گوش دهید تا حس موسیقی درونی شود.