سه استاد سخن (بالزاک، دیکنز، داستایفسکی)

کتاب سه استاد سخن (بالزاک، دیکنز، داستایفسکی) با عنوان اصلی Drei Meister: Balzac, Dickens, Dostojewski نوشته اشتفان تسوایگ و ترجمه محمدعلی کریمی توسط نشر نی به چاپ رسیده است. 

معرفی کتاب

کتاب سه استاد سخن، نخستین جلد از یک سه‌گانه، حاصل تلاش بیست و پنج ساله نویسنده است و به ترسیم تصویری از «رمان‌نویس جهانی‌نگر» از خلال زندگی و آثار سه چهره شاخص ادبیات قرن نوزدهم - اونوره دو بالزاک، چارلز دیکنز و فیودور داستایوفسکی - می‌پردازد.

تسوایگ با وجود نگارش این مقالات در طول سالیان متمادی، به دلیل انسجام فکری عمیق حاکم بر آن‌ها، این سه نویسنده بزرگ را گرد هم می‌آورد. هدف او از این کار، نشان دادن این نکته است که این نویسندگان به واسطه تفاوت‌های عمیقشان، یکدیگر را تکمیل می‌کنند و دیدگاه ما را از مفهوم «خالقان حماسی دنیا» غنی‌تر می‌سازند.

رمان‌نویس حقیقی: تمایزی ظریف

اشتفان تسوایگ، نویسنده کتاب، بالزاک، دیکنز و داستایوفسکی را ستارگان درخشان رمان‌نویسی در قرن نوزدهم می‌داند. او در این کتاب، تمایزی ظریف میان «نویسنده یک رمان برجسته» و «رمان‌نویس حقیقی» قائل می‌شود. رمان‌نویس حقیقی به مثابه یک «استاد حماسی» عمل می‌کند و خالق مجموعه‌ای بی‌نظیر از رمان‌های درجه یک است. این هنرمند جهانی، با بهره‌مندی از نبوغی دایرة‌المعارف‌گونه، دنیایی را بنا می‌نهد، آن را با شخصیت‌های منحصر به فرد خود پر می‌کند و قوانینی خاص برای هدایت این دنیای خیالی وضع می‌کند.

قلمروهای مجزا: بازتابی از تفاوت‌ها

هر یک از این سه نویسنده در کتاب تسوایگ، قلمروی منحصر به فرد خود را خلق کرده است: بالزاک دنیای جامعه را به تصویر می‌کشد، دیکنز به دنیای خانواده می‌پردازد و داستایوفسکی قلمرو «فرد» و «کل» را کاوش می‌کند. مقایسه این قلمروها به وضوح تفاوت‌های عمیق موجود در آثار این نویسندگان را آشکار می‌سازد.

تسوایگ در این میان، هیچ ارزشی برای این تفاوت‌ها قائل نمی‌شود و از برجسته کردن عنصر ملی در آثار این هنرمندان، چه با لحنی ستایش‌آمیز و چه با رویکردی انتقادی، پرهیز می‌کند. به عقیده او، هر آفریننده بزرگ، یگانه و منحصر به فرد است و مرزها و جاذبه‌ی خاص خود را دارد. در یک اثر واحد، تنها یک جاذبه‌ی خاص می‌تواند وجود داشته باشد و هیچ معیار مطلقی برای سنجش و قضاوت در این زمینه وجود ندارد. این دیدگاه، مبنای اصلی تحلیل تسوایگ در این کتاب و پیام نهایی او را تشکیل می‌دهد.