راز سر به مهر

معرفی کتاب راز سر به مهر

هنر خوشنویسی یکی از برجسته‌ترین هنرهای سنتی در کشورهای اسلامی به‌شمار می‌آید و نقش مهمی در ایجاد ارتباط معنوی و فرهنگی بین ملل اسلامی ایفا می‌کند.

خطوط رایج در بیشتر این کشورها بر پایه‌ی یک الفبای مشترک بنیان نهاده شده است. الفبای مشترک میان ملت‌های عربی و ایران، اگرچه زبانی متفاوت دارند، بستر یک هنر مشترک یعنی خوشنویسی را فراهم آورده است.

حتی ترکیه، با وجود تغییر سیستم نوشتاری خود نزدیک به یک قرن پیش، همچنان ردپای عمیق خوشنویسی اسلامی را حفظ کرده است. هرچند که نسل جدید این کشور تا حدودی از خطوط سنتی دور مانده‌اند، اما به واسطه پیوند تاریخی این هنر با قرآن کریم، به‌عنوان کتاب مقدس مسلمانان، خوشنویسی در ترکیه همچنان جایگاه خود را حفظ کرده است.

با وجود تمرکز محدود خوشنویسان به شهر استانبول، ترکیه یکی از کشورهای فعال در این حوزه محسوب می‌شود و ارتباط نزدیکی با سایر کشورهای عربی در این زمینه دارد.

در ایران، خوشنویسی روندی بسیار پویاتر و مردمی‌تر داشته است. دوران ابتدایی شکل‌گیری انجمن خوشنویسان ایران را می‌توان آغازگر احیای خوشنویسی دانست؛ اما از دهه‌ی ۶۰ و ۷۰ شمسی که نسل دوم خوشنویسان به عرصه قدم گذاشتند، این هنر به اوج تنوع و خلاقیت رسید. دوره‌ی معاصر را می‌توان یکی از دوره‌های طلایی خوشنویسی ایران نامید، چرا که توجه ویژه‌ای به جنبه‌های هنری و سبک‌های متنوع آن شده است.

برای نخستین بار از دوران قاجار تاکنون، این میزان سبک‌های متنوع در خوشنویسی رایج شده و تعداد بی‌شماری از هنرمندان برجسته در خطوط مختلف نظیر نستعلیق، شکسته، نسخ و ثلث پرورش یافته‌اند.

حضور مطرح‌ترین نام‌ها از استادان پیشین چون میرعماد، میرزا غلام‌رضا اصفهانی و محمدرضا کلهر تا استادان معاصر چون غلامحسین امیرخانی، نمایانگر نگاه تکثرگرا به این هنر است.

این جریان همچنین نشانگر رقابت سالم و پویایی مداوم در عرصه‌ی خوشنویسی است. هنر پیچیده اما قانون‌مند خوشنویسی دارای ابعاد گوناگونی است که یادگیری آن مستلزم سال‌ها تلاش و ممارست است. این هنر در منطقه، با برگزاری جشنواره‌های متعدد در کشورهایی مثل ایران، ترکیه، امارات متحده عربی، الجزایر، عراق، مصر و دیگر کشورها، جانی تازه گرفته و به یکی از پویاترین عرصه‌های هنری تبدیل شده است. اما در ایران، خوشنویسی از جایگاهی خاص برخوردار است چرا که در قلب خانه‌های مردم نفوذ کرده و به بخشی از سبک زندگی بدل شده است. با بیش از ۷۰ سال فعالیت مستمر انجمن مردمی خوشنویسان ایران، صدها کلاس آموزشی و کارگاه‌های تخصصی برگزار شده و جشنواره‌ها و نمایشگاه‌های مختلف باعث تقویت جایگاه این هنر شده‌اند.

حضور فعال خوشنویسان در کنار سایر حوزه‌های هنرهای تجسمی، این هنر را به یکی از خبرسازترین رخدادهای فرهنگی-هنری معاصر ایران تبدیل کرده است.