از نقش تا ردیف

معرفی کتاب از نقش تا ردیف اثر علی اصغر بیانی، سلمه ملا  

علی‌اصغر بیانی،‌ کسی که زندگی‌اش با موسیقی ایران گره خورده بود، از چهره‌های برجسته و تأثیرگذار موسیقی سنتی ایران به شمار می‌رود. او در تاریخ ۱۸ اسفند ۱۳۳۰ در تهران چشم به جهان گشود و تا واپسین روزهای زندگی‌اش، یعنی ۱۰ بهمن ۱۳۹۸،‌ در حفظ و گسترش موسیقی ایرانی کوشا بود.

بیانی علاوه بر نوازندگی و آهنگسازی، مسئولیت‌های متعددی در حوزه هنرهای موسیقایی بر عهده داشت و به عنوان معاون هنری فرهنگستان هنر ایران نیز نقش‌آفرینی کرد. او تحصیلات دانشگاهی خود را در دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران در رشته هنرهای تجسمی به پایان رساند و همزمان با آن، به یادگیری موسیقی پرداخت.

بیانی شاگرد محمدرضا لطفی بود و شیوه‌ آموزشی خود را بر پایه ردیف میرزا عبدالله بنا نهاد. او موسیقی را بر اساس اصول سنتی و به روش شفاهی آموزش می‌داد؛ روشی که بیش از هر چیز بر اصالت فرهنگ موسیقی ایرانی تأکید داشت. بیانی سال‌ها از زندگی‌اش را صرف پژوهش درباره موسیقی مقامی ایران کرد و در این زمینه سرپرستی گروه تحقیقات موسیقی خراسان را در مرکز پژوهش‌های فرهنگی بر عهده داشت.

فعالیت او تنها محدود به تحقیق نبود؛ بلکه مسئولیت‌های دیگری همچون عضویت در شورای عالی موسیقی، هیئت موسیقی مقامی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، و اجرای برنامه‌هایی در داخل و خارج از ایران نیز بخشی از کارنامه پربار هنری‌اش بود. او حتی مدیریت بخش هنری جشنواره بزرگ موسیقی در آوینیون فرانسه را بر عهده داشت و داوری جشنواره‌ها و سخنرانی‌های متعددی درباره موسیقی برگزار کرد. در دوران ریاست علی معلم دامغانی بر فرهنگستان هنر، بیانی به عنوان معاون هنری این نهاد مشغول فعالیت بود.

اما سرانجام زندگی او در یک واقعه تلخ پایان یافت. در ۱۰ بهمن ۱۳۹۸، در سفری آموزشی به منطقه کویری خور و بیابانک، هنگامی که به همراه شاگردانش مشغول پژوهش بود، دچار مسمومیت شد و جان خود را از دست داد.

میراث او اما همچنان پابرجاست؛ چرا که او نه تنها یک موسیقیدان ماهر، بلکه یک آموزگار خستگی‌ناپذیر برای نسل‌های آینده بود.