پرداخت در فرش دستباف

معرفی کتاب پرداخت در فرش دستباف 

فرش دستباف ایران مظهر خلاقیت، نوآوری و مهارت افراد گوناگونی نظیر طراح و نقشه‌کش، رنگرز، چله‌دوان، بافنده، پرداختگر، رفوگر و ... است که هر یک طی سالیان دراز تجربیاتی را در زمینه‌ی حرفه‌ی خود فرا گرفته و در کار خود استاد شده‌اند.

واضح است که برای به دست آوردن فرشی با ارزش افزوده‌ی فراوان باید در تمام مراحل نقشه کشی، رنگرزی، چله‌کشی و بافت و همچنین پرداخت و تکمیل فرش، نهایت دقت انجام گیرد تا فرش بدون عیب از کار درآید. در هر یک از این مراحل چنانچه اشکالی ایجاد شود، خود را در نهایت نشان خواهد داد و ارزش اقتصادی فرش را کاهش می‌دهد. در این بین، عملیات تکمیلی فرش جایگاه ویژه‌ای دارد، زیرا رخ و ظاهر فرش طی این عملیات آشکار می‌شود.

یکی از مراحلی که در عملیات تکمیلی بر روی فرش صورت می‌گیرد، پرداخت فرش است. در این مرحله، سعی می‌شود تا پرز فرش در سراسر سطح آن صاف و یکنواخت شود.

به عبارت دیگر، اضافه‌ی پرزگره‌ها قیچی می‌شوند و ارتفاع آن‌ها متناسب با رج‌شمار فرش کوتاه می‌شوند. این کار، که گاه حتی بافندگان بسیار ماهر نیز از انجام آن عاجزند، در تخصص کسانی است که دست‌شان حتی اندک ناهمواری و نایکنواختی پرزها را بر روی فرش با حساسیت زیاد تشخیص می‌دهد. آن‌ها می‌دانند که با کوچکترین غفلت‌شان، حاصل کار پُرزحمت بافنده به هدر می‌رود.

عمل پرداخت عمدتاً به کمک وسایلی شبیه داس، تیغه‌های مخصوص، قیچی و یا به صورت ماشینی انجام می‌گیرد؛ ولی نتیجه‌ی نهایی مرهون ارزش مهارت استادکاری است که این حرفه را، مانند سایر مسائل فرش، طی سال‌ها تجربه آموخته است.

گاهی پرداخت فرش، کیفیتی شبیه مخمل به آن می‌بخشد و سطح آن را آنچنان نرم و لطیف می‌سازد که بیننده‌ی صاحب ذوق را افسون می‌کند. در این حرفه، هنر و صنعت توأمان نهفته شده و تجربه و مهارت استادکار در کنار ابزار مناسب است که نتیجه کار را رقم می‌زند.