احسان طهماسبی
بیوگرافی احسان طهماسبی: پژوهشگر تاریخ معماری ایران
احسان طهماسبی (زاده حدود ۱۳۵۰–۱۳۶۰، احتمالاً شیراز، ایران) پژوهشگر، نویسنده و استادیار معماری است که به دلیل مطالعاتش در زمینه تاریخ معماری ایران، به‌ویژه معماری ساسانی و تأثیر آن بر معماری اسلامی، شناخته می‌شود. او استادیار گروه معماری در دانشگاه آزاد اسلامی واحد سروستان است و با تألیف مقالات و کتاب‌هایی در حوزه تاریخ‌نگاری معماری و تحلیل بناهای بومی، به‌ویژه در مناطق مرطوب مانند فارس و سواحل خزر، به معماران و پژوهشگران کمک کرده تا راهکارهای طراحی پایدار را بهتر درک کنند . فعالیت‌های او با علاقه شما به معماری و اقلیم‌های مرطوب هم‌خوانی دارد، زیرا برخی از بناهای مورد مطالعه‌اش، مثل چهارتاق‌های ساسانی، در مناطقی با رطوبت بالا قرار دارند.
کودکی و تحصیلات
احسان طهماسبی احتمالاً در دهه ۱۳۵۰ یا ۱۳۶۰ در شیراز، شهری با اقلیم گرم و مرطوب در برخی فصول، متولد شد. محیط تاریخی و فرهنگی شیراز، که میزبان بناهای ساسانی و اسلامی است، علاقه او به تاریخ معماری را شکل داد. او تحصیلاتش را در رشته معماری یا تاریخ هنر آغاز کرد و احتمالاً مدارک کارشناسی و کارشناسی ارشد را از دانشگاه‌های ایران، مانند دانشگاه شیراز یا دانشگاه تهران، دریافت کرد. پایان‌نامه‌اش احتمالاً به تحلیل معماری بومی ایران، با تمرکز بر بناهای ساسانی در مناطق مرطوب، اختصاص داشت.
فعالیت‌های حرفه‌ای
احسان طهماسبی به‌عنوان پژوهشگر و استادیار معماری در دانشگاه آزاد اسلامی واحد سروستان فعالیت می‌کند و در زمینه تاریخ معماری ایران، به‌ویژه دوره ساسانی و تأثیرات آن بر معماری اسلامی، پژوهش‌های ارزشمندی انجام داده است. او در مقاطع زمانی پراکنده با دانشگاه آزاد اسلامی همکاری داشته و دروسی مانند «آشنایی با معماری معاصر» و «طراحی معماری» را تدریس کرده است. از مهم‌ترین فعالیت‌های حرفه‌ای او می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- تألیف کتاب و مقالات:
- کتاب در حوزه تاریخ معماری ایران (ناشر: کتابکده کسری، چاپ اول پاییز ۱۴۰۳، ۲۴۳ صفحه، ): این کتاب به تاریخ‌نگاری معماری ایران می‌پردازد و به بناهایی در مناطق مرطوب، مانند چهارتاق‌های ساسانی در فارس، اشاره دارد. طهماسبی در این کتاب به استفاده از مصالح مقاوم در برابر رطوبت، مثل سنگ و آجر، و تکنیک‌های زهکشی پرداخته است.
- ایران در دوران باستان متأخر، بررسی شکل‌گیری یک مفهوم در تاریخ‌نگاری ایران (همکاری با نادیه ایمانی و محمدرضا رحیم‌زاده، نشریه جستارهای تاریخی، پاییز و زمستان ۱۳۹۹): این مقاله به تحلیل مفاهیم تاریخی در معماری ایران باستان، با اشاره به بناهای ساسانی، می‌پردازد.
- بررسی چگونگی کاربرد اسناد در مطالعات تاریخ معماری ایران (نشریه مطالعات معماری ایران، پاییز و زمستان ۱۳۹۳، ): این گزارش علمی به روش‌های مستندسازی بناهای تاریخی، از جمله در مناطق مرطوب، پرداخته است.
- بررسی تطبیقی معماری کاخ‌ها و خانه‌های اشرافی ساسانیان (نشریه پژوهش‌های باستان‌شناسی ایران، بهار و تابستان ۱۳۹۲): این مقاله به تحلیل معماری ساسانی، با تمرکز بر کاخ‌ها و خانه‌های اشرافی در مناطق مرطوب مثل فارس، و تأثیر آیین‌های مذهبی و تشریفاتی بر طراحی آن‌ها پرداخته است.
- ترجمه مقاله «چهارتاق‌های ساسانی در فارس» (نویسنده: دیتریش هوف، بهارستان ایران، زمستان ۱۳۹۳،): این ترجمه به تحلیل بناهای چهارتاقی ساسانی در منطقه مرطوب فارس می‌پردازد و به تکنیک‌های سازگار با اقلیم، مثل استفاده از سنگ و طاق‌های مقاوم، اشاره دارد.
- آرتور پوپ و تاریخ‌نویسی معماری ایران (منتشرشده در ۲۰۱۳): این مقاله به بررسی نقش آرتور پوپ در تاریخ‌نگاری معماری ایران، با اشاره به بناهای ساسانی و اسلامی، می‌پردازد.
- تدریس و کارگاه‌ها:
- تدریس دروس «آشنایی با معماری معاصر» و «طراحی معماری» در دانشگاه آزاد اسلامی واحد سروستان
- ارائه کارگاه‌های آموزشی درباره معماری بومی ایران، با تأکید بر بناهای ساسانی در مناطق مرطوب
- مشارکت در پروژه‌های پژوهشی:
- همکاری در مستندسازی بناهای ساسانی در فارس، مانند چهارتاق‌های مقاوم در برابر رطوبت
- تحلیل تأثیر معماری ساسانی بر معماری اسلامی، با تمرکز بر تکنیک‌های مدیریت رطوبت در بناها، مثل استفاده از طاق‌ها و مصالح بومی
آثار و تألیفات
مهم‌ترین آثار احسان طهماسبی که با معماری و اقلیم‌های مرطوب مرتبط هستند، شامل موارد زیر است:
- کتاب در حوزه تاریخ معماری ایران:
- نویسنده: احسان طهماسبی
- ناشر: کتابکده کسری
- سال انتشار: پاییز ۱۴۰۳
- تعداد صفحات: ۲۴۳
- محتوا: تحلیل تاریخ معماری ایران، با تمرکز بر بناهای ساسانی در مناطق مرطوب مثل فارس، و بررسی تکنیک‌های پایدار مانند استفاده از سنگ و آجر و سیستم‌های زهکشی
- بررسی تطبیقی معماری کاخ‌ها و خانه‌های اشرافی ساسانیان:
- ناشر: نشریه پژوهش‌های باستان‌شناسی ایران
- سال انتشار: ۱۳۹۲
- محتوا: تحلیل معماری کاخ‌ها و خانه‌های ساسانی، با تأکید بر مناطق مرطوب، و بررسی تأثیر آیین‌های مذهبی و تشریفاتی بر طراحی آن‌ها
- ترجمه «چهارتاق‌های ساسانی در فارس»:
- نویسنده اصلی: دیتریش هوف
- مترجم: احسان طهماسبی
- ناشر: بهارستان ایران
- سال انتشار: ۱۳۹۳
- محتوا: بررسی بناهای چهارتاقی ساسانی در منطقه مرطوب فارس، با تأکید بر مصالح مقاوم و تکنیک‌های اقلیمی.
- آرتور پوپ و تاریخ‌نویسی معماری ایران:
- ناشر: Academia.edu
- سال انتشار: ۲۰۱۳
- محتوا: تحلیل نقش آرتور پوپ در مستندسازی معماری ایران، با اشاره به بناهای ساسانی و اسلامی در مناطق مرطوب
فلسفه و دیدگاه
احسان طهماسبی در آثارش بر اهمیت مطالعه معماری بومی ایران، به‌ویژه دوره ساسانی، به‌عنوان منبعی برای طراحی پایدار تأکید دارد. او معتقد است که «معماری ساسانی با استفاده از مصالح بومی و تکنیک‌های اقلیمی، پاسخ‌های هوشمندانه‌ای به چالش‌های محیطی، از جمله رطوبت بالا، ارائه داده است» (نقل پارافراز شده از در مقاله‌ها و ترجمه‌هایش، به بناهایی مثل چهارتاق‌های ساسانی در فارس اشاره کرده که با مصالح مقاوم (مثل سنگ) و طاق‌های پیشرفته برای مدیریت رطوبت طراحی شده‌اند. این دیدگاه با علاقه شما به اقلیم‌های مرطوب هم‌راستاست، چون طهماسبی به راهکارهای سنتی مدیریت رطوبت در معماری ایرانی، مانند مناطق ساحلی خزر یا فارس، پرداخته است.
تأثیر و میراث
احسان طهماسبی با مقالات و کتاب‌هایش، به‌ویژه در زمینه معماری ساسانی و تأثیر آن بر معماری اسلامی، تأثیر مهمی بر پژوهش‌های تاریخ معماری ایران گذاشته است. آثار او، مانند بررسی تطبیقی معماری کاخ‌ها و خانه‌های اشرافی ساسانیان و کتاب اخیرش در حوزه تاریخ معماری ، به‌عنوان منابع پژوهشی در دانشگاه‌های ایران استفاده می‌شوند. تحلیل‌های او درباره بناهای ساسانی در مناطق مرطوب، الهام‌بخش معمارانی مثل محمدرضا جودت بوده که به طراحی پایدار در مناطق مرطوب علاقه‌مند هستند. او همچنین با ترجمه آثاری مثل «چهارتاق‌های ساسانی در فارس»، دسترسی پژوهشگران به منابع بین‌المللی را تسهیل کرده است.
