اطلس خط: تحقیق در خطوط اسلامی

معرفی کتاب اطلس خط اثر استاد حبیب‌اله فضائلی

کتاب اطلس خط به قلم استاد برجسته خوشنویسی، حبیب‌الله فضائلی، اثری پژوهشی و بسیار ارزشمند در زمینه خطوط اسلامی است. این کتاب حاصل تلاش بی‌وقفه‌ای است که هفده سال از عمر نویسنده را به خود اختصاص داده و نتیجه آن ارائه دایره‌المعارفی جامع درباره تاریخ خوشنویسی در ایران و جهان اسلام است. فضائلی با هنرمندی خاصی، سیر تحول خطوط را در قالب مجموعه‌ای نفس‌گیر و زیبا، همانند باغی از نمونه‌های فاخر خوشنویسی، به مخاطبان عرضه کرده است.

او در این اثر جامع دو هدف مهم را دنبال می‌کند: نخست، تدوین مرجعی دقیق برای معرفی اصول پایه‌ای ظهور و تکامل انواع خطوط اسلامی، تغییرات حروف و نشانه‌ها، و بررسی نام‌گذاری آن‌ها در گذر زمان؛ و دوم، روایت زندگی استادان برجسته این عرصه همراه با تحلیل آثارشان. فضائلی از طریق این کتاب منحصربه‌فرد، پلی میان گذشته غنی هنر خوشنویسی و نسل‌های آینده برقرار می‌کند. کتاب اطلس خط پیش از انقلاب اسلامی جایزه بهترین کتاب سال را برای مولف به ارمغان آورد و پس از انقلاب نیز بازنشر شد. استقبال کم‌نظیر از این اثر باعث شد نسخه‌های آن در مدت کوتاهی به اتمام برسد و سپس به یکی از آثار کمیاب با قیمتی بالا در بازار کتاب تبدیل شود. با این حال، انتشارات سروش در پاسخ به انتظار و علاقه جامعه خوشنویسی، دوباره این اثر را با کیفیتی مطلوب منتشر کرد و آن را در دسترس علاقمندان قرار داد. یکی از انگیزه‌های کلیدی استاد فضائلی برای تألیف این کتاب، بحث‌هایی پراکنده پیرامون تغییر خط فارسی در دوران پیش از انقلاب بود. او با درک عمیق خطرات تهدیدکننده هویت فرهنگی و نوشتاری ایران، تصمیم گرفت با تألیف این اثر فاخر از خطوط اصیل فارسی و اسلامی پاسداری کند. بنابراین اطلس خط نه تنها پژوهشی دقیق در خطوط اسلامی است، بلکه به‌عنوان تلاشی ماندگار برای حفظ میراث هنری و فرهنگی ایران نقش‌آفرینی کرده است.