کتاب فرهنگنامه واپه های فرانسوی در زبان هنری ایران

معرفی کتاب فرهنگنامه واپه های فرانسوی در زبان هنری ایران اثر دکتر حبیب الله آیت اللهی

به نام ایزد یکتا و یگانه که جز او خداوند و پروردگاری نیست و ما او را می‌پرستیم و از او یاری می‌جوییم تا راه راست را به ما بنمایاند؛ راه کسانی را که بر آنها نعمت‌ها ارزانی داشته، محمد مصطفی که درود بی پایان پروردگار و جهانیان تا روز رستاخیز بر او باد و بر خاندان پاکش؛ نه راه کسانی را که بر آنها خشم گرفته، یهودان و جهود؛ و نه گمراهان، ترسایان و چلیپاییان.

سپاس بی‌مرز خداوندی را که به ما فضل دانش و هنر عطا فرمود و توفیق را رفیق و یار این بنده ناچیزش کرد که این پژوهش و برگردان را به فارسی رایج در دسترس هنرآموزان و هنرجویان ایران زمین بگذارم تا شاید نه دیرگاهی، از هیچ‌کدام از این واژه‌های بیگانه در زبان فارسی اثری بر جا نماند.

از هنگام بازگشت کمال‌الملک از سفر فرانسه، تهاجم واژه‌های هنری فرانسوی به فرهنگ هنری و اصیل ایرانی آغازیده شد. نخست هشت تا ده واژه کمپوزیسیون، فیگور، موتیف، دسن، آبستره، دکور، نوانس، تن و تنالیته، بالانس و اکویلبر؛ و پروردگان مکتب او آنها را به شاگردان و هنرجویان خود ارمغان می‌کردند بدون آنکه معنای درست و واقعی آنها را بیاموزند. این واژگان طوطی‌وار در ذهن هنرآموزان می‌نشست و پس از ورود خانم آشوت امین، فر خانمی فرانسوی که چندان هم از هنر آگاهی نداشت و واژه‌های فرانسوی را با تلفظ بسیار بدی به فارسی ادا می‌کرد، به عنوان مدرس هنر در دانشکده هنرهای زیبا، کاربرد واژگان و اصطلاحات فرانسوی در دانشکده شدت گرفت.

در آن هنگام، کشور فرانسه، بویژه پاریس، به مثابه مرکز و مهد هنر اروپا در ایران شناخته شده بود و اغلب کسانی که برای آموختن هنر یا تکمیل آموزش‌های خود به بیرون از مرزهای ایران سفر می‌کردند، فرانسه، بویژه مدرسه عالی هنرهای زیبای (Beaux Arts) شهر پاریس را برمی‌گزیدند. با ورود معمارانی مانند هوشنگ سیحون، فروغی، فرمانفرماییان و غیایی به ایران و استخدام آنها در دانشکده هنرهای زیبا به عنوان مدرس معماری امروزین غرب و سپس رفتن جواد حمیدی و محمود جوادی‌پور به خارج...