کتاب غارهای ایران

معرفی کتاب غارهای ایران اثر مصطفی سلاحی

مقدمه با درج مقاله‌ای به قلم اینجانب در مجله رشد جغرافیا درباره معرفی غار ابرا، از طرف یکی از مؤسسات انتشاراتی پیشنهادی جهت تهیه کتابی درباره معرفی غارهای ایران دریافت کردم. اگرچه بازدید مجدد از غارهای مورد نظر، تهیه کروکی و عکسبرداری از شگفتی‌های درون آن‌ها علاوه بر صرف وقت و هزینه زیاد، نیازمند همراهی رفقای کوهنورد نیز بود و همه این‌ها مستلزم برنامه‌ریزی فراوان برای غلبه بر مشکلات متعدد بود، اما علاقه شخصی خود و دوستانم و همچنین دلایلی که در ادامه خواهد آمد، باعث شد تا بیست و یک غار را که هر یک ویژگی خاصی داشتند انتخاب و مورد بازدید قرار دهم.

۱. پیش‌تر حدود صد غار، از جمله بسیاری از غارهای مورد نظر را بازدید کرده و اطلاعاتی درباره آن‌ها جمع‌آوری کرده بودم. انتقال این اطلاعات از طریق کتاب به دیگران برای من یک وظیفه علمی و میهنی محسوب می‌شد.

۲. در مدت چند سال تدریس جغرافیا، علاقه و تشنگی نوجوانان و جوانان به بازدیدهای علمی، به‌ویژه بازدید از مکان‌های شگفت‌انگیز و دیدنی مانند غارها را مشاهده کرده بودم. از این رو، شناساندن محل غارها و تهیه کروکی و عکس‌هایی از ویژگی‌های درون آن‌ها را به عنوان راهنمای بازدید، وظیفه‌ای معلمی برای پاسخگویی به نیازهای جوانان و ارتقای سطح معلومات دانش‌آموزان و دانشجویان می‌دانستم.

۳. با توجه به اینکه هر یک از غارها در مناطق دورافتاده‌ای از کشور پهناورمان قرار گرفته‌اند، بازدید از آن‌ها در شناخت و آموزش جغرافیای ایران بسیار راهگشا خواهد بود. همچنین هر یک از غارها آثار و اطلاعات فراوانی از زمین‌شناسی، زیست‌شناسی، تاریخ و باستان‌شناسی را در خود محفوظ نگه داشته‌اند؛ بنابراین بازدید از آن‌ها می‌تواند سرآغاز تحقیقات بعدی در این حوزه‌ها باشد.

۴. امروزه گردشگری و بازدید از جلوه‌های طبیعی، تاریخی و تفریحی در جهان رواج فراوان یافته است. صنعت گردشگری علاوه بر درآمد سرشار اقتصادی آن — که مثلاً درآمد حاصل از گردشگری در اسپانیا دو برابر درآمد فروش نفت در ایران است — نقش مهمی در شناساندن فرهنگ، تاریخ و هویت ملی سرزمین‌های مورد بازدید دارد.

لذا شناسایی و معرفی علمی و جامع پدیده‌های طبیعی مانند غارها می‌تواند مقدمه‌ای برای آماده‌سازی آن‌ها جهت سهولت بازدید و جلب گردشگران باشد. به عنوان نمونه، با نورپردازی کامل بخش‌های مختلف غار رودافشان و ایجاد تعدادی پله در برخی پرتگاه‌ها می‌توان این غار را برای پذیرایی همگان آماده کرد و هر هفته صدها نفر را به سوی آن جذب نمود. یا با ساخت کف مصنوعی در عمق مشخصی از دریاچه تخت سلیمان و فراهم کردن امکانات ورزش‌های آبی، نصب نرده در دهانه چاه «دیو زندان» و نورپردازی اعماق آن، ساخت آسانسور از دهانه چاه عظیم «دریای برنجه» تا سطح آب و ایجاد کف مصنوعی و نورپردازی در اعماق آن، و نیز نصب تابلوی راهنما به سوی قله «بلقیس» و قلعه‌ای که بر ستیغ آن قرار دارد، می‌توان بزرگ‌ترین مجتمع گردشگری منطقه تکاب را ایجاد کرد و سالانه هزاران نفر را به تماشای این منطقه بی‌نظیر طبیعی و تاریخی ایران و جهان فرا خواند.

با توجه به دلایل فوق و تشویق و حمایت دوستان، به ویژه یاری رفقای کوهنوردی که عمری را در راه ورزش کوهنوردی و غارنوردی گذرانده‌اند، کار بازدید و مستندسازی این غارها را به پایان رساندم.