کتاب هخامنشیان

معرفی کتاب هخامنشیان اثر آملی کورت

کتابی که پیش روی شماست، ترجمه‌ای است از فصل آخر کتاب دو جلدی خانم آملی کورت با عنوان «تاریخ خاورمیانه باستان» که توسط انتشارات معتبر راتلیج انگلستان منتشر شده و چاپ نخست آن در سال ۱۹۹۵ میلادی انتشار یافته است. این کتاب ارزشمند، تاریخ سراسر خاورمیانه یا خاور نزدیک باستان را از بین‌النهرین و مصر تا فنیقیه و ایران بررسی می‌کند، در بازه زمانی حدود هزاره سوم تا ۳۳۰ پیش از میلاد، یعنی تا زمان حمله اسکندر مقدونی به امپراتوری هخامنشی.

مؤلف در نگارش این اثر از جدیدترین و به‌روزترین پژوهش‌های تاریخی و باستان‌شناسی بهره جسته است؛ چنان‌که اگر خواننده به مآخذ ذکر شده در متن توجه کند، درمی‌یابد که بیشتر منابع مورد استفاده متعلق به دهه‌های ۱۹۸۰ و ۱۹۹۰ هستند.

در این یادداشت لازم می‌دانم چند نکته مهم درباره اهمیت مباحث مطرح‌شده در این فصل یادآور شوم:

۱. نویسنده به‌درستی نقدی بر قضاوت منابع باستانی یونانی درباره شاهنشاهی هخامنشی وارد می‌کند و این قضاوت‌ها را بازتابی از جامعه یونان می‌داند. او می‌نویسد که ثروت و قدرت پادشاهان ایران نویسندگان یونانی را مجذوب ساخته بود و آنان در واکنش به این عظمت، داستان‌هایی از دسیسه‌های درباری و انحطاط اخلاقی ناشی از رفاه و تجمل بی‌پایان نقل می‌کردند. این داستان‌ها که شاهان ایران را به شخصیت‌هایی ضعیف و اسیر توطئه‌های زنان قدرتمند و خواجگان شرور نشان داده‌اند، در واقع بازتاب هنجارهای اجتماعی و سیاسی یونان هستند که به ذهن اروپاییان راه یافته است.

ما هنگام مطالعه تاریخ شاهنشاهی ایران باید این حقیقت را در نظر بگیریم که برداشت‌های عام و رایجی که درباره نظام سیاسی این شاهنشاهی شکل گرفته، ناقص و مبتنی بر قضاوت‌های نادرست است. مؤلف می‌افزاید که مورخان یونانی اغلب بیگانه و دشمن ایرانیان محسوب می‌شدند، و بنابراین تصویری که از شاهنشاهی ارائه داده‌اند، تحریف‌شده، ناقص و نادرست است.