هنر کتیبه نگاری در سوگ استاد زنجانی
هـنر کتیبه‌نگاری آخرین بازمانده خویش را از دست داد
در سوگ استاد زنـجانی
زندگی و آغاز هنر خوشنویسی
اسـتاد احـمد نجفی زنجانی استاد مسلم خط ثلث و نسخ در سن 78 سالگی با سابقه‌ای بیش از نیم‌قرن تجربه خـوشنویسی در تاریخ 17 تیرماه 1361 درگذشت.
استاد زنجانی که در واقع اخرین بازمانده خوشنویسان دوره صفویه و قـاجاریه بود که به هنـر کـتیبه‌نگاری نیز مشغول بودند،گواه این ادعا کتیبه بسیار بزرگ و مفصل مسجد دانشگاه تهران است بطول دویست و پنجاه متر که در واقع یکی از شاهکارهای هنر اوست. زنجانی در سال هزار و سیصد و بیست و چـهار هجری قمری در دار‌العلم نجف اشرف متولد شد و پس از پایان تحصیل در دروس عربی نوشتن کتابت را آغاز کرد تا آنجا که خطش توانائی عرضه را یافت و از همان زمان خطاطی کتب و آثار دینی و مذهبی را سرلوحه کار خـود قـرار داد.
تربیت و آموزش خوشنویسی
خط ثلث و نسخ را از شادروان میرزا عبد العلی ثانی یزدی ملقب به اشرف الکتاب و مرحوم استاد میرزا عبد الجواد محلاتی فرا گرفت ولی در نستعلیق همیشه خود را مدیون و شاگرد استاد حسن زرین‌خط مـی‌دانست و هـمواره از وی به نیکوئی و تحسین یاد میکرد. سالها پیش که انجمن خوشنویسان به احیای خط نستعلیق همت گماشت این نکته را دریافت که خط ثلث را نیز باید زنده کرد لذا اعضای هیئت مـدیره پس از شـور و توجه و دقت به نمونه آثار ثلث‌نویسان معاصر خط استاد زنجانی را با تمامی قواعد و ضوابط منطبق دانسته و از ایشان برای همکاری با انجمن خوشنویسان دعوت نمودند و از آن زمان استاد زنجانی به تـربیت شـاگردان بـسیاری مشغول شد.
آثار و دستاوردها
از زنجانی به غـیراز جـزوات رسـاله‌ها و قرآنها و کتیبه‌هائی که در داخل کشور موجود است آثاری نیز در خارج کشور به یادگار مانده، من جمله کتیبه درطلای رواق حضرت امیر المؤمنین در نـجف اشـرف کـتیبه کتابخانه حضرت امیر المؤمنین در نجف اشرف و کتیبه نـقره حـرم سامرا بخط ثلث....
میراث هنری و تاثیر بر خوشنویسی معاصر
استاد زنجانی در سالهای آخر عمر با وجود کهولت سن و بیماری‌های ناشی از آن هیچگاه از نوشتن غافل نـماند و بـه خـوشنویسی عشق می‌ورزید. او هنر خوشنویسی را از استادان بی‌نظیر خط فراگرفت و با اشـتغال بسیار به این هنر که حاصل آن کتب، جزوه‌ها رساله‌ها کتیبه‌ها و تابلوهائی بسیار است و تحمل رنج فراوان در چاپ کـتابهای سـنگی و هـمچنین تدریس خوشنویسی به علاقمندان این هنر دین خود را به استادانش ادا نـمود.
اسـتاد زنجانی بی‌شک سهم بسزائی در تعالی و تداوم هنر خوشنویسی این مرز و بوم دارد و فقدانش ضایعه اسف‌انگیزی برای دوسـتداران خـط و هـنر ایران است.
امیدواریم هنرآموزان انجمن خوشنویسان با پیگیری راه استاد، در حفظ این هـنر چـون او کـوشا باشند.
منبع: فصلنامه هنر، پاییز 1360 - شماره 1
