کتاب تخت جمشید از نگاهی دیگر

معرفی کتاب تخت جمشید از نگاهی دیگر اثر مهندس حبیب الله پورعبدالله

دورهٔ حاکمیت یونانیان بر ایران یکی از مهم‌ترین مقاطع تاریخ ایران به شمار می‌آید. این دوره از زمان تسخیر ایران و سقوط دولت هخامنشی توسط اسکندر مقدونی در سال ۳۳۰ پیش از میلاد آغاز شد و تا تأسیس دولت خودمختار پارتیان در سال ۲۵۰ پیش از میلاد، یعنی حدود هشتاد سال ادامه داشت. حتی پس از تشکیل دولت پارتیان، هنوز تأثیرات حاکمیت سلوکیان به‌طور کامل از چهره ایران و ایرانیان پاک نشده بود.

اکثر منابع و مآخذ تاریخی این دوره عمدتاً آثار مورخان، جغرافیادانان و نویسندگان یونانی، رومی، سریانی و یهودی هستند. در نوشته‌های پهلوی دوره ساسانی و همچنین در متون مربوط به ایران پیش از اسلام که در دوران اسلامی منتشر شده‌اند، به ندرت به یونانیان و دوران سلوکی اشاره شده است. برای نمونه، در متن جغرافیای تاریخی شهرهای ایران که به خط پهلوی ساسانی است و در آغاز دوره اسلامی منتشر شده، فقط از اسکندر مقدونی به عنوان «گجستگ سوکندر» یاد شده است که در ارتباط با آتش زدن نوشته‌های دینی و ریختن خاکستر آن نفرین شده است.

شواهد نشان می‌دهد که ایرانیان نیز نوشته‌هایی درباره حکومت یونانیان و دوره زمامداری بیگانگان داشته‌اند و احتمالاً بخش‌هایی از خداینامه به این موضوع اختصاص داشته است؛ اما به دلیل مخدوش شدن و کاهش حجم این نوشته‌ها، گمان می‌رود این بخش‌ها حذف شده باشند.

موضوع سلطه سلوکیان بر مناطق مختلفی مانند آسیای صغیر، بین‌النهرین، سوریه و مسیر جاده ابریشم بیشتر مورد بررسی قرار گرفته تا حاکمیت آنها بر ایران. ایران‌شناسان معتقدند که مسائل مربوط به شاهان سلوکی که با آن‌ها درگیر بوده‌اند، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.