کتاب تاریخ ادیان و مذاهب در ایران

معرفی کتاب تاریخ ادیان و مذاهب در ایران اثر عباس قدیانی

پیشگفتار دین، ذاتی ذهن انسان و مکمل طبیعت بشری است. شاید هر چیز تحلیل رود، ولی اعتقاد به خدا که اصل نهایی همه جهان است، بر جای خواهد ماند.

ادیان مانند هر واقعه یا ظهوری، تاریخ مشخص خود را دارند، اما اکثر آنها کامل و نهایی نیستند و پیوسته در رشد و نمو به سر می‌برند. هر رشد حقیقتی تازه بر روی کهن قرار می‌گیرد و هر دین، در خود صورتی بازمانده از دین کهن دارد. با اینکه غریزه اعتقاد به عالمی روحانی، مانند سایر مواهب خدادادی، در فکر انسان‌ها مشترک است، با این حال ادیان و اعتقاداتی در جهان پدید آمده‌اند که در طی روزگاران از میان رفته‌اند و بعضاً تا به حال ادامه یافته‌اند.

قدمت حضور انسان در زمین و عقایدش نشان می‌دهد که ابتدایی‌ترین انسان‌ها و مردم اولیه، نوعی اعتقاد دینی داشته‌اند. انسان اولیه، مانند بازماندگانش، نیروی رازآلودی را که نگهدارنده زمین، آسمان و سراسر زندگی اوست، عمیقاً احساس وابستگی می‌کرد. از زمانی که خود را شناخت، معتقد گردید که در برابر نوعی روابط خاص انسانی قرار دارد و از دریافت کمک‌هایی از نیرویی ماوراء خود خرسند بود. بدین ترتیب به عقیده‌ای متمسک شد و در هر زمان به نیرویی قایل گشت و حتی از آن استمداد و کمک خواست، و لذا آن نیروی فوق‌العاده را مورد پرستش قرار داد و می‌دهد.

انسان عموماً به نیروهای فراطبیعی باور داشته و بسیاری از عادت‌های فرهنگی او از این‌گونه گرایش‌های ماوراءطبیعه سرچشمه گرفته است. با مطالعه تاریخ ادیان، مذاهب و عقاید می‌توان دریافت که انسان در تمامی ادوار زندگی خود، مذهبی زیسته است و ایرانیان نیز از همان ابتدا با اعتقاد به ادیان ابتدایی، جدا از دیگران نبوده‌اند. این نشان‌دهنده این موضوع است که مذهب یک غریزه است که به صورت وجدان، عقل و خرد خودنمایی می‌کند.

این مجموعه نگاهی دارد به اعتقادات، ادیان و مذاهبی که در ایران از دوران باستان تاکنون پدید آمده‌اند و تأثیرات آنها بر فرهنگ و تاریخ این سرزمین را بررسی می‌کند.